بررسی تأثیر شکست بر عملکرد حل مسئله

چکیده زمینه و هدف: بررسی تأثیر شکست بر عملکرد مدت هاست که از موضوعات مورد علاق? روانشناسان محسوب می شود. برخی پژوهش ها نشان داده اند که عملکرد افراد پس از تحمل یک شکست ضعیف تر می شود، در حالی که برخی دیگر حاکی از بهبود عملکرد پس از شکست هستند. پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن نظریه ی درماندگی آموخته شده، با هدف بررسی تأثیر شکست بر روی عملکرد حل مسئله و نقش متغیر گمنامی در این میان انجام شد. روش: پژوهش حاضر از دو آزمایش مستقل تشکیل شده است. ابتدا در آزمایش اول 80 دانش آموز دختر (40 نفر دارای سبک اسناد مثبت و 40 نفر دارای سبک اسناد منفی) که براساس اجرای پرسشنامه سبک اسناد (asq) از میان 105 نفر دانش آموز انتخاب شده بودند در چارچوب یک طرح عاملی 2 ×2 (سبک اسناد، دارای 2 سطح × میزان دشواری مسائل مرحل? اول، دارای 2 سطح) در دو مرحله اقدام به حل مسائل ریاضی کردند. در آزمایش دوم، برای مطالعه ی نحوه ی تأثیر گمنامی بر کیفیت عملکرد پس از شکست، 40 دانش آموز دیگر دارای سبک های اسناد مثبت و منفی در دو شرایط آزمایشی «گمنام» و «شناخته شده» نیز همانند آزمایش اول مورد آزمون ریاضی قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل واریانس عاملی داده های حاصل از دو آزمایش حاکی از آن بود که اول، عملکرد حل مسئله ی دانش آموزانِ دارای سابقه ی شکست ضعیف تر از عملکرد دانش آموزان دیگر است، دوم، پس از شکست عملکرد حل مسئله ی دانش آموزانِ دارای سبک اسناد مثبت برتر از عملکرد دانش-آموزان دارای سبک اسناد منفی است، سوم، گمنام بودن یا شناخته شدگی فرد به هنگام شکست تأثیری بر عملکرد حل مسئله ی بعدی وی ندارد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج حاکی از آن است که نظریه ی درماندگی آموخته سلیگمن در تبیین نحوه ی عملکرد افراد پس از شکست کار آیی بیشتری در مقایسه با نظریه ی جدید «حفظ عزت نفس» دارد. کلید واژه ها: درماندگی آموخته شده ـ شکست - عملکرد حل مسئله ـ سبک اسناد ـ گمنامی